‘Fuck it, als ik maar geld verdien’

‘Fuck it, als ik maar geld verdien’

Wanneer je de dealers van vroeger vraagt waarom ze dealen, delen ze verhalen die mij als persoon raken. Ik kan er ergens wel begrip voor opbrengen. Een verhaal die me altijd bij blijft was van een goeie vriend. Zijn vader was al een tijdje in een gevangenis in Duitsland. Zijn zus werkte als prostituée. ‘Kijk Shey, je weet, mijn zus is echt knap. Elke keer dat ze ging werken als secretaresse bij grote gerenommeerde bedrijven werd mijn zus seksueel betast. Mijn zus kon daar niets aan doen behalve stoppen bij dat bedrijf. Diegene door wie zij werd betast had altijd een hoge functie in dat bedrijf. Wanneer ze na weken van aarzelen toch een melding deed, werd ze niet serieus genomen. Op een gegeven moment kwam mijn zus thuis, en zei: ‘weet je wat, als al die gore mannen me toch al betasten en er vrijuit mee gaan wordt het tijd dat ze hiervoor gaan betalen’. Zo begon haar carrière in de prostitutie,’ eindigde mijn vriend zijn woorden.

Flashback
Ik kan me herinneren dat we met een groep vrienden op een bankje zaten en mijn close vriend een telefoontje kreeg van zijn zus die huilend aan de telefoon vertelde dat ze verkracht is door haar baas. Alle aanwezigen werden furieus toen me vriend het verhaal met ons deelde. We pakten direct allerlei objecten van de straat op. Een ander belde een vriend om te vragen naar een wapen. We waren vastberaden om die man te ontvoeren en zijn leven zuur te maken. Ze belde later op en zei: ‘Laat het gaan, ik los het zelf op. Ik los het zelf op. Jullie gaan jullie zelf in problemen brengen.’
We hebben die dag geschreeuwd en gehuild maar niemand ….heeft….. iets….. opgelost.

Best heftig bedenk ik me nu, ik was zelf nog een jaar of 16/17. Nu ik trainer ben, heb ik inzichten in hoe moeilijk het voor vrouwen is om seksuele intimidatie te begrenzen. Ik begrijp nu pas hoe gebroken de zus was om te geloven dat prostituee worden de oplossing is van haar probleem.

De stap naar criminaliteit 
Gerenommeerde psychologen hebben weleens verteld dat criminaliteit bij mannen in drie stappen begint:

  • Je ziet het en verafschuwt het.
  • Wanneer het in je omgeving blijft, wen je eraan.
  • Wanneer je eraan went, raak je er beïnvloed door.

Bij mijn close vriend verliep het ook ongeveer in die drie stappen. Hij verafschuwde zijn vader voor de daad die zijn vader had begaan en had een hekel aan alles wat te maken had met criminaliteit. Maar de vrienden van zijn vader bleven in beeld en ondersteunden het gezin, zijn zusje werd prostituee en kreeg vrienden in dat milieu die over de vloer kwamen. Voor hem werd dit op een gegeven moment als normaal gezien en hij raakte er langzamerhand door beïnvloed. Het was geen bewuste keuze die hij nam, het werd stap voor stap zijn enige oplossing naar stabiliteit. Na de middelbare school verdween hij van de radar. Voor alle overheidsinstanties was hij een normaal jongvolwassene die zijn MAVO diploma heeft behaald en is gaan leven. Voor mij is hij een broeder die ik op afstand moet houden omdat zijn pad niet meer bij de mijne past. Maar ik hou nog steeds van hem als een broer en ik bid tot god voor zijn bescherming van de wereld waar hij in is verleidt.

De jongeren van nu 
Als ik tegenwoordig praat met de jongeren die dealen en de jongeren vragen stel over hun familie en keuzes, kom ik er snel achter dat de meeste jongeren het meer doen voor het imago. Het lijkt wel een trend om crimineel te zijn. Showen met geld om indruk te maken. Dure kleding om te pronken en te laten zien dat zij het kunnen betalen. Er heerst zelfs een motto onder jongeren: Het maakt niets uit hoe je het verdient, zolang je geld maar laat regenen.

Stabiele gezinnen waarbij jongeren diep in de criminaliteit zitten, is een normaal begrip geworden. Dealer worden, is niet meer een gevolg van opgroeien in een achterstandswijk. Ook de jongeren in nette buurten willen treden in de voetsporen van Escobar en verheerlijken de acties van criminele groepen. Het is niet alleen pronken met geld, maar een attitude aannemen van niet vies zijn van een wapen dragen en/of gevaarlijk gek kunnen zijn als het moet. Ze willen een duidelijke positie innemen dat zij voor geen enkel gevaar aan de kant gaan.

Ik probeer tijdens mijn trainingen de jongeren uit te leggen dat effort maken een cruciaal onderdeel is. Wat makkelijk komt hoeft niet goed te zijn. Het is moeilijk om nee te zeggen tegen drugs. Makkelijker om ja te zeggen. Moeilijk om nee te zeggen tegen groepsdruk en makkelijk om ja te zeggen. Moeilijk om echt te werken en jouw studie af te ronden. Makkelijker om school te skippen en op zoek te gaan naar fraude. Het belangrijkste wat ik de jongeren meegeef is: Geld zonder doel heeft geen waarde!

Ik hoop dat wij de jongeren van tegenwoordig, onze toekomst, kunnen begeleiden in deze nieuwe global village waar ze beïnvloed worden van alle kanten van de wereld. Dat we hun gezicht de juiste kant opduwen. Wees niet bang om wat te zeggen van het gedrag al denk je  dat je jezelf als volwassene in problemen kunt brengen. We moeten strijden voor het goede, het licht zijn tegen het kwaad al moeten we soms daar een risico voor nemen.

Het verhogen van celstraffen is niet de oplossing. We moeten het brein verlichten tegen het kwaad dat onze kinderen probeert te vernietigen.

Met vriendelijke groet en veel liefde vanuit Shey,
Een jongen van de straat.

Symbolen, helden, rituelen en waarden van straatcultuur

Symbolen, helden, rituelen en waarden van straatcultuur.

Culturele verschillen tonen zich op verschillende manieren. Van de vele uitdrukkingen die worden gebruikt om cultuuruitingen te beschrijven, schreef Geert Hofstede over vier begrippen die het brede cultuurbegrip vrij volledig bestrijken: symbolen, helden, rituelen en waarden. In het boek van Hofstede zijn de vier begrippen afgebeeld als schillen van een ui, waarmee wordt aangegeven dat symbolen de meest oppervlakkige waarden en de diepste lagen van een cultuur vertegenwoordigen, met helden en rituelen daartussenin (Geert Hofstede, 2002).

Hoe zit het met de vier begrippen in de straatcultuur?

Symbolen: Taalgebruik is een van de symbolen van straatcultuur. Op www.straatwoordenboek.nl kun je een kijkje nemen naar de verschillende straatwoorden die toegepast worden op de straatcultuur. Eveneens is kledingdracht een uiting van de symbolen van straatcultuur, meer hierover kun je zien in de documentaire ‘Mocromode’ geproduceerd door VPRO-Dorst.

Helden: Scarface, Godfather en Tupac zijn een aantal rolmodellen binnen de straatcultuur. Het gaat om iconen die in een korte tijd veel geld hebben verdiend. Het zijn personen die niet terugdeinzen voor agressie en/of criminaliteit en die veel waarde hechten aan broederschap (vrienden die eeuwige trouw beloven).

Rituelen: Onder de jongeren wordt er zelden tot nooit gegroet met een hand schudding. Men groet elkaar met een boks. Ook rappers gebruiken dit al jaren. De boks is gaandeweg bijna volledig geïntegreerd in onze samenleving. Niet alleen jongeren van de straat maar bijna alle jongeren hebben de boks geaccepteerd als groet. Ook Obama paste de boksgroet frequent toe tijdens zijn presidentschap.

Waarden: Een aantal slogans die de waarde weerspiegelen in de straatcultuur zijn: Get rich or die trying’ en ‘Weet wat je zegt, maar zeg nooit wat je weet.’ De maatschappelijke normen en waarden die wij kennen in Nederland gelden niet in de straatcultuur. Het handelen in harddrugs wordt niet gezien als slecht. Het vermoorden of opdracht geven tot moord is rechtvaardig als het gaat om verraad. Aan de andere kant, is een kogel vangen voor je ‘mattie’ (vriend) een heldendaad. In de film Godfather is te zien dat Michael Corleone zijn bloedbroer Fredo laat omleggen omdat Fredo een verrader blijkt te zijn. Een sterke scene uit de film die de straatcultuur laat zien dat hard zijn en op je strepen staan onwijs belangrijk is, ook tegenover je familie

Ik doe me werk en ga door. Maar eigenlijk…

‘Ik leef als een kameleon’

Jongeren hebben veel lagen tot je bij hun ware identiteit komt. De straat vormt je en zorgt dat je in de basis altijd met een boze blik over straat loopt. Vaak komt er ook nog bovenop dat je vanuit huis te maken hebt met een sterke hiërarchie waar de vader op één staat en daarna de grote broer.

Ik gaf laatst een training waarbij een westerse docent schrok van de openbaring die hij had ervaren tijdens één van onze oefeningen. Een van zijn leerlingen begrensde het agressieve gedrag van de acteur niet. De acteur was van niet-westerse afkomst en zij gaf aan dat ze gewoon haar werk zo snel mogelijk wou afmaken en vervolgens wegging zonder de agressie te benoemen of de agressor te begrenzen. ‘Ik heb vanuit mijn cultuur geleerd dat het beter is om gewoon mijn mond te houden en mijn werk af te ronden en weg te gaan.’

Toen we bij desbetreffende dame gingen doorvragen waar die strategie vandaan kwam gaf ze aan dat ze vaak problemen had met haar broer. Wanneer ze zijn gedrag begrensde werd ze vaak door de familie als verkeerd gezien. Ze moet respect hebben voor haar broer en gewoon niet zo moeilijk doen. Ze werd door haar familie gezien als iemand die snel uit haar sloffen schiet omdat ze aangaf wat ze niet fijn vond. Omdat haar familie dat zo vond zag ze dat als de waarheid. Haar gedrag nam ze mee naar haar werk en school. Ze gaf nooit aan wat ze van iemand zijn gedrag vond en deed haar werk zoals het hoorde ondanks nare momenten die ze weleens heeft meegemaakt.  

Wat je ziet, is wat je wordt.

‘Meester, ik ga sowieso coke pushen.’

Er is een tekort aan rolmodellen met een etnische afkomst die een succesvolle carrière uitoefenen. Iemand als Mariam Noor, de Deens-Somalische ingenieur die een oplossing heeft gevonden voor lekkende hartkleppen wordt nauwelijks in het daglicht gezet. Dit leidt er toe dat jongeren voornamelijk rolmodellen zien die vooral door hiphop bekend zijn geworden. Nadeel daarvan is dat hiphop een gangster imago heeft. Het is dan ook niet gek dat de populairste niet-westerse rapper BOEF heet. Er wordt een beeld voor de jongeren gevormd dat jointjes roken, inbreken en het invoeren van cocaïne normaal is in onze huidige maatschappij.  Ookal druist dat in tegen de eigen cultuur en het geloof van jongeren.

Ik was een keer aan het lesgeven op een MBO school. Op een gegeven moment sprak ik de jongeren toe over hun motivatie en waarom school van belang is voor hun toekomst.  Een leerling stak zijn vinger op en zei: “Meester, weet je, u heeft wel gelijk, maar ik ga sowieso coke pushen. Dat leven lijkt mij gewoon echt hard en iedereen doet het.”

Een rolmodel creëren waar kinderen zich aan kunnen spiegelen is van essentieel belang.